Chủ Tịch Sotheby’s Châu Á Nicolas Chow: Người Đứng Sau Những Kỷ Lục Đấu Giá Và Hành Trình Thay Đổi Cách Chúng Ta Sưu Tầm Cổ Vật

Nicolas Chow, Chủ tịch Sotheby’s Asia kiêm Giám đốc mảng mỹ thuật châu Á toàn cầu, chia sẻ hành trình văn hóa của mình và lý do khiến ông muốn thay đổi tư duy sưu tầm của giới chơi đồ cổ.

Điều gì đã đưa ông đến với nghệ thuật?

Tôi may mắn lớn lên trong một môi trường ngập tràn nghệ thuật. Ông tôi là một nhà kinh doanh nghệ thuật và cũng là một nhà sưu tập thực thụ. Một trong những ký ức sớm nhất của tôi là nằm lăn trên tấm thảm trong nhà ông bà ở Geneva, ngước nhìn những tủ kính đầy những món đồ sứ men lam, vàng và trắng rực rỡ. Cha tôi từng học hội họa tại L’Académie de la Grande Chaumière ở Paris và cả cha mẹ tôi đều vẽ.

Tôi học luật, nhưng rồi chuyển hướng sang Hán học và sau một kỳ thực tập mùa hè tại Sotheby’s, tôi bị cuốn hút hoàn toàn. Công việc duy nhất của tôi lúc đó là sắp xếp và dán nhãn lại kho sách đồ sộ về nghệ thuật Trung Hoa. Tôi có khoảng thời gian tuyệt vời để làm quen với toàn bộ học liệu, trong khi lắng nghe những cuộc trao đổi chuyên môn của các chuyên gia.

Sự hòa quyện giữa đam mê, chuyên môn và truyền thống khiến tôi phấn khích thực sự. Tôi không tưởng tượng được công việc nào hấp dẫn hơn, và thế là tôi chuyển từ Thụy Sĩ sang London để học khảo cổ học và lịch sử nghệ thuật. Tôi gõ cửa Sotheby’s trong ba năm trời, nhận không biết bao nhiêu cái lắc đầu, cho đến khi cuối cùng tôi được nhận vào làm. Rất đáng chờ đợi. Jason Tse, Trưởng bộ phận nghệ thuật Trung Hoa thời đó, là một chuyên gia tuyệt vời và trở thành người thầy của tôi. Chúng tôi dành những buổi tối trong kho để nghiên cứu từng món—hàng thật và hàng giả—và cùng nhau đi khắp thế giới. Phần lớn kiến thức của tôi là nhờ ông ấy mà có.

Bên trên: Nicolas Chow (Ảnh: Zed Leets / Tatler Hong Kong)

Theo ông, thành tựu lớn nhất trong nhiệm kỳ của mình là gì?

Tôi vô cùng tự hào về những gì đội ngũ của chúng tôi đã xây dựng trong suốt nhiều thập kỷ qua. Chúng tôi đang dẫn dắt thị trường nghệ thuật – cổ vật tại châu Á, và đó là minh chứng cho niềm đam mê, tri thức chuyên sâu của đội ngũ chuyên gia, cũng như sự nỗ lực không ngừng của các đồng nghiệp tại Hong Kong và đội ngũ đại diện của chúng tôi trên toàn khu vực.

Đúng 25 năm kể từ ngày tôi gia nhập Sotheby’s, chúng tôi khai trương ngôi nhà mới ngay trung tâm Central. Nathan Drahi, Giám đốc điều hành của chúng tôi, cùng tôi và cả đội ngũ đã làm việc miệt mài suốt hai năm để hoàn thiện dự án này. Đó là một hành trình đầy tâm huyết, đánh dấu kỷ nguyên mới của Sotheby’s tại châu Á. Phản hồi từ giới sưu tập và công chúng nói chung thật sự là phần thưởng lớn lao.

Cách tiếp cận trong sưu tầm và giám tuyển của ông đã thay đổi như thế nào?

Con mắt thẩm định thay đổi theo thời gian. Thấy nhiều, nhìn nhiều, mắt sẽ tinh hơn—nhất là khi bạn chi tiền của chính mình để mua cổ vật. Giám tuyển là việc đưa ra quan điểm rõ ràng, và điều đó đồng nghĩa với việc loại bỏ mọi thứ thừa thãi. Từ góc nghiêng nhẹ của máy ảnh khi chụp một món đồ, cho tới cách tổ chức một phiên đấu giá hay thiết kế trưng bày triển lãm - mọi chi tiết đều có thể làm tăng cảm xúc của người xem. Tôi thích ám ảnh với từng tiểu tiết; bạn phải gần như là người “khó tính tuyệt đối”.

Ông đã chứng kiến những phiên đấu giá lập kỷ lục như chén rửa bút Nhữ diêu (Ru Yao) và chiếc “chén gà” của bộ sưu tập Meiyintang. Cảm giác khi đứng giữa những khoảnh khắc lịch sử đó như thế nào?

Hai món này có lẽ là những cổ vật được “thần thoại hóa” nhiều nhất trong lịch sử mỹ thuật Trung Hoa - và dĩ nhiên cũng là những món bị sao chép nhiều nhất. Đồ gốm Nhữ (Ru) được chế tác khoảng năm 1100 cho vị hoàng đế cuối thời Bắc Tống, và ngày nay chỉ còn vài món trong tay tư nhân. “Chén gà” của thời Thành Hóa (thế kỷ 15)—cũng hiếm có như vậy.

Được cùng đội ngũ xử lý những món tuyệt phẩm này là một đặc ân. Tôi luôn thích cảm giác được mang lại điều tưởng chừng bất khả thi cho khách hàng của mình.

Bên trên: Nicolas Chow bàn giao chiếc chén gà cho Mr Liu Yiqian (Lưu Ích Khiêm)

Ông hình dung maison mới sẽ thay đổi trải nghiệm nghệ thuật của công chúng như thế nào?

Khi Nathan đưa tôi đến Chater House lần đầu (Chater House là nơi đặt maison của Sotheby’s Hong Kong), tôi lập tức bị cuốn hút bởi sự táo bạo trong ý tưởng của anh ấy: đưa nghệ thuật và sự sang trọng hòa vào nhịp sống của thành phố. Việc chúng tôi hiện diện rõ ràng như vậy giúp công chúng hiểu chúng tôi làm gì. Nó phá bỏ nhiều hiểu lầm về giá cả và biên độ thị trường của Sotheby’s.

Các salon ở tầng một được thiết kế như sự giao thoa giữa một không gian sống và một gallery. Các chủ đề như đồ gỗ châu Âu cổ điển, nội thất thời Minh, hay thiết kế đương đại châu Phi chính là những mỏ neo cho từng không gian. Tầm nhìn của chúng tôi là mang vẻ đẹp của nghệ thuật đến với số đông, đưa họ vào hành trình kỳ thú mà việc sưu tầm mang lại. Tôi rất thích nhìn những gia đình—người già, trẻ nhỏ—lang thang trong từng phòng, say mê với câu chuyện của mỗi món đồ.

Mọi thứ bạn thấy trong concept store của chúng tôi – từ bộ giáp samurai, một tác phẩm của Yayoi Kusama, đến bát trà thời Tống - đều có thể được mua ngay và giao trong vài ngày.

Thế giới nghệ thuật đang thay đổi ra sao trong phương thức sưu tầm?

Tôi đam mê sưu tầm một phổ rất rộng: bản thảo cổ, video nghệ thuật, tượng Ai Cập thời Pharaoh, hội họa biểu tượng thế kỷ 19, photobook Nhật cổ điển, điêu khắc Gothic—tôi yêu tất cả. Điều thú vị nhất là được sống cùng chúng và được nuôi dưỡng từ chúng.

Tính cộng hưởng của nghệ thuật xuyên thời đại có tiềm năng lớn và từng là đặc trưng của nhiều bộ sưu tập vĩ đại ở phương Tây thế kỷ 20. Tại Hong Kong, việc sưu tầm vẫn còn khá “một chiều” - người chơi thường bó hẹp trong các nhóm như nghệ thuật đương đại, gốm sứ Trung Hoa, nghệ thuật Đông Nam Á, hay thư họa cổ Trung Quốc. Nhưng điều đó đang thay đổi. Hiện nay, Hong Kong đã có một nhóm nhỏ nhưng xuất sắc những nhà sưu tập “xuyên biên giới” - thu thập hiện vật từ nhiều thời đại và vùng địa lý, tạo nên các bộ sưu tập cá nhân độc đáo.

Mười năm trước, tôi bắt đầu tổ chức phiên đấu giá thường niên mang tên Curiosity, lấy cảm hứng từ các Cabinets of Curiosities của châu Âu thời Phục Hưng. Khách hàng rất hào hứng khi lần đầu được thấy những vật liệu hiếm khi xuất hiện tại Hong Kong—nghệ thuật châu Phi, tượng La Mã, mảnh vỡ thời Trung cổ, hóa thạch khủng long, tranh của các Old Masters (các bậc thầy hội họa Châu Âu trước năm 1800) - kết hợp với những chất liệu quen thuộc như ảnh nghệ thuật đương đại, tranh, hay cổ vật Trung Hoa. Chúng tôi tiếp tục mở rộng sự hứng thú của công chúng bằng cách cho thấy tất cả có thể hòa trộn hài hòa trong một không gian duy nhất.

Theo ông, giáo dục có vai trò thế nào trong việc mở ra cách sưu tầm mới?

Nhiều người mua nghệ thuật vì sức ép từ môi trường xung quanh—thấy bạn bè treo tác phẩm của một nghệ sĩ nào đó, họ cho rằng mình cũng nên sở hữu, dù không thực sự kết nối với món đó. Tôi thỉnh thoảng cũng rơi vào tình huống ấy. Điều quan trọng là biến những món đó thành một phần trong hành trình sưu tầm cá nhân của chính mình, bằng cách đặt chúng cạnh những lựa chọn mang tính cá nhân khác.

Cách hiệu quả nhất để mở ra lối nhìn mới cho giới sưu tập ở Hong Kong là trình bày trực tiếp trong không gian thực việc nghệ thuật đa dạng có thể hòa quyện ra sao—và giữ sự tươi mới quanh năm với luồng vật liệu thay đổi liên tục.

Ông dự định thu hút thế hệ sưu tập tiếp theo như thế nào?

Các salon tầng một được thiết kế để mang đến trải nghiệm nghệ thuật vui tươi, kích thích và gần gũi nhất có thể. Mô hình bán lẻ mới khiến việc bước vào thế giới sưu tầm trở nên tự nhiên và dễ dàng. Danh mục sản phẩm có nhiều mức giá, phù hợp với đối tượng rộng hơn.

Khoảnh khắc bạn bắt đầu sưu tầm vượt ra ngoài những trào lưu thị trường nhất thời, bạn mở ra cho mình một thế giới mới.

 

Nguồn: https://www.tatlerasia.com/lifestyle/arts/nicolas-chow-sothebys-interview